استاد حوزه در شرح دعای چهل و پنجم صحیفه سجادیه از شب قدر به عنوان یک معجزه نظام تربیتی اسلام یاد کرد که می‌تواند انسان مومن را در عبادت چنان اوج دهد که یک شبه راه صدساله بپیماید.
امسال درحالی به ماه مبارک رمضان و میهمانی الهی وارد شدیم که ویروس کرونا همچنان مردم را خانه‌نشین کرده؛ با وجود سختی‌های ناشی از قرنطینه و طرح‌های مرتبط آن می‌توان با استفاده از فرصت قرنطینه، مقدمات ورود به ضیافت الهی را با دعاهای امام سجاد (ع) فراهم کنیم. سیدالساجدین در دعای چهل و دوم، پس از ختم قرآن به راز و نیاز به درگاه الهی پرداختند که فرازهایی از این دعا را به منظور بهره‌برداری بیشتر هنگام تلاوت آیات الهی در ماه مبارک ذکر کردیم.
اینک بخش‌هایی از دعای چهل و پنجم صحیفه را مرور می کنیم؛ دعایی که امام سجاد (ع) در وداع از ماه رمضان زمزمه کردند ولی به سفارش برخی بزرگان این دعا را قبل از پایان یافتن این ماه الهی با گوش جان می‌شنویم تا قدر این ماه را بیش از پیش دریابیم و طعم بندگی را بهتر بچشیم و در زمان تلاوت قرآن با حضور قلبی بیشتر کلام الهی را بنوشیم.
صحیفه سجادیه پس از قرآن و نهج البلاغه به عنوان مهم‌ترین میراث مکتوب شیعه به نام‌های خواهر قرآن و انجیل اهل بیت مشهور است. امام سجاد (ع) بسیاری از معارف دینی مانند خداشناسی، جهان‌شناسی، انسان‌شناسی، فرشتگان، رسالت انبیا، جایگاه پیامبر (ص) و اهل بیت (ع)، گرامی‌داشت اعیاد، مسائل اجتماعی و اقتصادی و اشارات تاریخی را به زبان دعا مطرح کردند.
سیدالساجدین در دعاهای خود به نعمت‌های مختلف خدا اشاره کرده و درباره فضایل و رذایل اخلاقی، آداب دعا، تلاوت قرآن، ذکر، نماز و عبادت نکات فراوانی را بیان کرده‌اند و دعای بیستم صحیفه سجادیه به نام مکارم الاخلاق یکی از معروف‌ترین دعاهای آن حضرت است.
امام خمینی (ره) در وصیت‌نامه سیاسی الهی خود از صحیفه سجادیه به عنوان نمونه کامل قرآن صاعد یاد کرده و افزودند: صحیفه سجادیه از بزرگترین مناجات عرفانی در خلوتگاه انس است که دست ما کوتاه از نیل به برکات آن است؛ آن کتابی است الهی که از سرچشمه نوراللَّه نشأت گرفته و طریقه سلوک اولیای بزرگ و اوصیای عظیم الشأن را به اصحاب خلوتگاه الهی می آموزد.
آیت الله حسن ممدوحی کرمانشاهی استاد حوزه در کتاب چهارجلدی شهود و شناخت به ترجمه و شرح صحیفه سجادیه پرداخته است و آیت الله عبدالله جوادی آملی مفسر قرآن کریم در مقدمه این کتاب از ممدوحی به صاحب علم صائب و عمل صالح یاد کرده است.
امام سجاد (ع) هنگام وداع با ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: درود بر تو ای ماهی که بدی های بسیار به واسطه تو از ما برطرف شد و خیرات و برکات فراوان به وسیله تو بر ما نازل گردید. درود بر تو و بر شب قدر تو که از هزار ماه بهتر است.
ممدوحی نوشت: پیرو بحث های گذشته امام سجاد (ع) از طهارت و قداستی که به وسیله این ماه عظیم پیدا شد و تیرگی ها و سیاهی هایی که از دل ها و جان ها زدوده می شود، یاد نموده است. پیدایش تکامل و پیمودن مراتب بلند انسانی بر دو پایه اساسی استوار است. یکی به صورت سلبی و دیگری به شکل ایجابی که زیربنای این پایه بسیار دقیق و ممتاز را تشکیل می دهد. این دو پایه عبارت اند از زدودن موانع و از بین بردن عوامل مخرب و مزاحم و جلب مقتضیات و مصالح و جذب علت ها و عوامل ساختاری.
وی افزود: اولین پایه خالی شدن از کاستی ها، عیب ها،تاریکی ها، زشتی های عملی و اخلاقی و قلبی همانند گناهان و اخلاق فاسد همچون دروغ، حسد، کینه، بخل، کبر، خودخواهی، خودبینی و مانند آن، نیز عقاید غلط و باورهای نادرست که همگی از موانع و عوامل مخرب وجود انسان به شمار می آیند و با آلودگی به آنها هیچ راه صلاح و حرکت به سوی رشد انسان پیدا نمی شود.
این استاد اخلاق ادامه داد: به بیان دیگر تا خانه از بیگانه خالی نشود، هرگز حرم امن و امان برای نزول حضرت دوست نخواهد بود؛ مادام که در نهان خانه دل، صفات ناهنجاری مانند حسد، کینه، خودخواهی و مانند آن باشد، کمالات و نیکی های اخلاقی و عرفانی در آن نخواهد نشست، بلکه نخست باید لایروبی دقیق صورت گیرد و از گزند آفات مزاحم تهی شود و آنگاه رواق جان به کمالات معنوی آراسته گردد.
وی افزود: نکته درخور توجه در این دعا آن است که امام سجاد (ع) بر اساس آموزه قرآنی، شب قدر را از هزار ماه بهتر برمی شمارد. این مساله از معجزه های باهره نظام تربیتی اسلام است که می تواند پرورده های خود را چنان اوج دهد که یک شبه راه صد ساله را بپیمایند. زیرا هر شب مساوی با ۸۳ سال و چهار ماه است که یک عمر انسان عادی به شمار می آید. البته این شتاب حیرت زا فقط درصورتی ممکن است که زمینه رشد از راه انجام مجموعه دستورهای اسلامی برای امت فراهم آید تا بتوانند این چنین تیزپرواز باشند.
ممدوحی تاکید کرد: اگر در امت های پیشین، حضرت سلیمان با بادی که صبحگاهان مسیر یک ماهه و نیمه دوم روز، مسیر یک ماه دیگر را می پaیمود (سوره سبا آیه ۱۲) در امت اسلامی در شب قدر یک شبه ره صد ساله طی می شود و لیله القدر این امت از عبادت هزار ماه امت های دیگر برتر است.
وی اضافه کرد: البته این سرعت در حرکت از آن هر کس که وقت نجومی شب قدر را تشخیص بدهد، نیست بلکه از آن کسی است که حقیقت لیله القدر یعنی رابطه عالم ملک و ملکوت و نزول فرشتگان را برای تدبیر تمامی امور عالم دریابد. زیرا همیشه فرشتگان و روح به اذن الهی در حال نزول و تدبیر امور عالم هستند. بنابراین اگر کسی این حقیقت را در شب قدر دریافت کند، اگرچه در یک لحظه چنین رابطه ای را دریابد، یک لحظه او از عبادت هشتاد و چند سال بالاتر است.
